Wstęp
Współczesny świat ma na celu wytworzenie wśród ludzi mody na zdrowie. Takiego nastawienia, które spowoduje powstanie pożądanych postaw i zachowań w aspekcie zdrowotności. Należy zatem przyjąć, że zdrowie jest najważniejszym sprzymierzeńcem człowieka, zapewniającym radość życia, sukces i szczęście osobiste. Zdrowie jest również obowiązkiem każdego człowieka. Obecnie według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pojęcie zdrowia oznacza nie tylko brak choroby i niedołęstwa, ale stan dobrego fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia, zaś jako naruszenie zdrowia uznaje się nie tylko klasyczne choroby kliniczne, lecz również wszystkie stany odchyleń fizjologicznych1. W najnowszych dokumentach WHO zdrowie określane jest jako jeden z głównych zasobów gospodarki narodowej każdego kraju, który determinuje rozwój i rozkwit zarówno jednostek jak i całego społeczeństwa w kategoriach ekonomicznych i kulturowych2. Ponieważ zdrowie jest uznawane obecnie za naczelny interes publiczny, należy zrobić wszystko co możliwe aby je postawić na możliwie wysokim poziomie. Na zdrowie człowieka w około 21% wpływ ma środowisko fizyczne, w 10% opieka zdrowotna, w 17% uwarunkowania genetyczne, zaś największy wpływ, aż 53% ma styl życia3. Dlatego niezwykle istotne zagadnienie stanowi fakt, aby wszystkie środowiska tworzące przestrzeń wychowawczą młodzieży podejmowały możliwie spójne i jednolite, co do przekazywania treści wysiłki. Powinny uzupełniać się i współpracować w ramach propagowania zdrowego stylu życia. Strategia taka określana jest mianem „promocji zdrowego stylu życia” i powinna być realizowana nieustannie oraz systematycznie na każdym etapie kształcenia i wychowania4. Ważne jest również przekonanie młodzieży o fakcie, że każdego rodzaju działanie może mieć wpływ pozytywny lub negatywny na ogólny stan organizmu. Szczególnie istotny jest tutaj cały okres rozwoju i wzrastania, w którym najłatwiej ulega zachwianiu kruchy system równowagi zdrowotnej. Okres dorastania jest niezwykle trudny dla młodzieży i dlatego potrzebuje ona wsparcia ze strony osób dorosłych. Należy zwrócić szczególną uwagę na edukację zdrowotną młodych osób w celu kształtowania u nich właściwych postaw prozdrowotnych. Zdrowy styl życia wypracowany wśród młodzieży przełoży się na zdrowie późniejszych dorosłych i ich dzieci. Nad utrzymaniem dobrego stanu zdrowia należy pracować nieustannie, ponieważ zdrowie nie jest dobrem danym na całe życie. Hasło: „Twoje zdrowie w Twoich rękach”5 uzmysławia nam, iż styl życia każdego człowieka w dużym stopniu determinuje jego zdrowie.
Celem mojej pracy jest przedstawienie pewnych aspektów związanych ze zdrowym stylem życia oraz przekonanie młodych ludzi, iż styl życia i zachowania zdrowotne w największym stopniu determinują stan zdrowia człowieka. Jednak zdrowie nie jest dane nam raz na zawsze. Nad zdrowiem trzeba pracować i wykształcić trwałe nawyki higieniczno-kulturowe oraz odpowiednie postawy wobec rozwoju fizycznego i psychicznego. Z postawami młodzieży ściśle wiąże się hierarchia wartości, a wartością jest to wszystko, co jest godne zabiegania. Wartości są ważnymi regulatorami ludzkich dążeń i zachowań. Taką cenną wartością dla młodych ludzi ma się stać zdrowie. Umiejscowienie zdrowego stylu życia w hierarchii wyznawanych przez młodzież wartości zależy od ich wiedzy, postaw oraz poziomu motywacji. W swojej pracy nawiązuję również do faktu, iż w zasięgu możliwości każdego młodego człowieka leży zmiana stylu życia i jego zachowań zdrowotnych.
W swojej pracy wykorzystałam literaturę, artykuły oraz strony internetowe dotyczące zachowań zdrowotnych oraz ryzykownych dla zdrowia. Tematyka dotyczyła również promowania zdrowego stylu życia w społeczeństwie i w szkole. Autorzy przedstawionej w bibliografii literatury to doktorzy nauk medycznych, lekarze medycyny ogólnej, pracownicy naukowi Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, ekonomiści, lekarze rodzinni i specjaliści w dziedzinie żywienia człowieka, konsultanci do spraw żywienia, biolodzy, chemicy a także pracownicy Katedry Pielęgniarstwa i Położnictwa Wydziału Nauk o Zdrowiu. Nawiązują oni w swojej literaturze do ponadczasowych zasad życia w zdrowiu, którymi są woda, sen, odpoczynek, zdrowa żywność, ćwiczenia fizyczne, detoksykacja, suplementacja diety oraz radzenie sobie ze stresem. To na nich będzie się wznosił, dzień po dniu, gmach zdrowia. Uświadamiają czytelnika, iż na świecie dokonuje się obecnie rewolucyjna przemiana świadomości dotyczącej tego, jak się odżywiamy, jak spędzamy wolny czas, jak wyglądamy i jak się starzejemy. Coraz bardziej rośnie zapotrzebowanie na wszelkie produkty i działania związane ze zdrowym stylem życia, a przede wszystkim na ewaluację edukacji zdrowotnej wśród młodzieży szkolnej. Wciąż wzrastająca liczba chorób cywilizacyjnych jest przerażająca i wcale nie zmniejsza się wskutek rozwoju techniki medycznej. Nasuwa się więc pytanie: w jaki sposób możemy uchronić się przed chorobą? Odpowiedzią zawartą w przeczytanej przeze mnie literaturze jest zmiana stylu życia zarówno młodzieży jak i ludzi dorosłych oraz zastosowanie wskazówek, o których piszą autorzy. Odkrycie, iż konieczne dla nas zmiany nie są trudne ani kosztowne i mogą być uczynione przez każdego człowieka, niezależnie od wieku może przyczynić się do zachowania zdrowia na długie lata.
Powyżej wymienione przeze mnie zagadnienia i problemy przedstawię w swojej pracy na temat propagowania zdrowego stylu życia wśród młodzieży. Składa się ona z 3 rozdziałów. W pierwszym z nich opisuję, co należy rozumieć pod pojęciem zdrowego stylu życia. Rozwój medycyny i nauki o żywieniu człowieka dostarczył niezbitych dowodów na to, że racjonalne prawidłowe żywienie jest najważniejszym czynnikiem zmniejszającym ryzyko rozwoju przewlekłych chorób niezakaźnych i żywieniowozależnych. Współczesne badania naukowe są dowodem, iż prawidłowy rozwój człowieka, jego sprawność fizyczna i umysłowa, a także ogólny stan zdrowia związane są przede wszystkim z wartością odżywczą żywności, a także z właściwą aktywnością fizyczną. Poprawa stylu życia odgrywa zatem podstawową rolę w zachowaniu zdrowia i dobrego samopoczucia. W drugim rozdziale ukazuję miejsce stylu życia w społeczeństwie w założeniach promocji zdrowia. Aktywny udział społeczeństwa obywatelskiego ma ważne znaczenie dla rozbudzenia świadomości i zapotrzebowania na działania dotyczące promowania zdrowego stylu życia. Powinno się promować niezbędne działania prewencyjne o kluczowym znaczeniu, zwłaszcza zapewnienie dostępności produktów spożywczych bardziej korzystnych dla zdrowia, w tym owoców i warzyw; środki ekonomiczne ułatwiające wybory żywności sprzyjające zdrowiu; oferty przystępnych obiektów rekreacyjno-sportowych, z uwzględnieniem wsparcia dla grup z gorszych warunków społeczno-ekonomicznych; obniżenie zawartości tłuszczu, cukrów prostych i soli w wytwarzanych produktach; właściwe znakowanie żywności; promocję jazdy na rowerze i chodzenia pieszo poprzez lepsze projektowanie przestrzeni miejskiej; stwarzanie w środowisku lokalnym warunków do codziennej aktywności fizycznej oraz żywienia i wychowania fizycznego w szkołach; ułatwianie ludziom i motywowanie ich do poprawy żywienia oraz do aktywności fizycznej w miejscu pracy; opracowanie zasad zdrowego żywienia i wytycznych dotyczących aktywności fizycznej, a także zmiany zachowań zdrowotnych na poziomie indywidualnym. Istnieją strategie europejskie oraz ogólnopolskie, których celem są działania wpływające na zmianę stylu życia. Zakładają one podjęcie w tym zakresie edukacji różnych grup społecznych, a zwłaszcza dzieci i młodzieży. Działania te powinny być podejmowane zarówno w skali mikro, jak i makro a także w różnych miejscach, takich jak: domy rodzinne, przedszkola, szkoły, zakłady pracy oraz służba zdrowia. Działania powinny być także podjęte na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Ma to służyć wspieraniu społeczeństwa i zachęcaniu go do przyjęcia na siebie odpowiedzialności za własne zdrowie. Choć informacja i edukacja zachowują ważne znaczenie, uwagę powinno się skoncentrować na pakiecie działań zaprojektowanych dla zmian środowiska społecznego, sprzyjających zdrowemu stylowi życia.
W rozdziale trzecim przedstawiam poszczególne zachowania młodzieży związane ze zdrowym stylem życia oraz wpływ szkoły na jego zmianę. Każda uczennica i każdy uczeń na wszystkich etapach obowiązkowego kształcenia mają prawo do uzyskania należytej, dostosowanej do stopnia rozwoju poznawczego, wiedzy na temat zdrowego stylu życia i jego wpływu na zdrowie. Wszyscy uczniowie mają prawo do korzystania z żywienia w szkole i każda szkoła powinna zapewnić nadzór dietetyczny i warunki sanitarne do spożywania posiłków. Szkoła powinna być miejscem wolnym od reklamy, promocji i sprzedaży niewskazanych produktów żywnościowych. Celem działań edukacyjnych wśród młodzieży jest trwałe kształtowanie prozdrowotnych nawyków poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbiorowej diety, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki. Ważnym elementem jest możliwość bezpośredniego zaangażowania rodziców oraz aktywizacja samorządów terytorialnych.
Chciałabym, aby każdy młody człowiek po przeczytaniu napisanej przez mnie pracy zrozumiał, że nie współczesna medycyna, ale to każdy z nas przede wszystkim musi zadbać o własne zdrowie podejmując wysiłek w wypracowaniu zdrowego stylu życia, a także w konsekwentnym wprowadzaniu zmian. Mogą one być początkiem drogi ku lepszemu życiu – co oznacza również zdrowszemu.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.